Die opvatting van verantwoordelijkheid raakt naar mijn diepste overtuiging aan een van de belangrijkste opgaven waar de huidige samenleving voor staat. De eigen verantwoordelijkheid van mensen is in de achter ons liggende decennia langzaam maar zeker ‘weggeorganiseerd’. Opgelost in ideologisch gedreven structuren en processen. Denk maar aan de doorgeschoten verzorgingsstaat van de jaren ’70 van de vorige eeuw. Of denk aan het heilige geloof in de markt uit de jaren ’80 en 90, dat tot de excessen heeft geleid waar we nu de wrange vruchten van plukken.
Aldus onze minister president Jan Peter Balkenende in een speech voor de viering van de vijfhonderste geboortedag van Calvijn. Vermoedelijk geschreven vlak nadat hij voor de zoveelste keer een lelijke val van de trap had gemaakt. Want buiten dat religie niets te zoeken heeft in de politiek én Calvijn ook wat minder frisse kanten had, lijkt dit een van de meest hypocriete speeches ooit.
Laten we voor de lol even meedenken aan het heilige geloof in de markt. Gestart in de jaren tachtig heeft het kabinet Balkenende het marktdenken toch tot kunstvorm verheven. Een nationale idologie zo u wilt. Elk nutsbedrijf geprivatiseerd en in de uitverkoop, zelfs de zorg onderworpen aan commercie. Zeker, daar plukken we inderdaad de wrange vruchten van. Maar het CDA heeft blaren op de vingers van het telen dunkt me.
Kijken we even naar ‘de eigen verantwoordelijkheid’ komen we niet veel beter uit. Big Brother telt de schaamharen van onze kinderen en welke instantie kan inmiddels niet ‘een kijkje achter de voordeur’ nemen eigenlijk?
Toch blijft Balkenende enthousiast dit soort speeches houden. Wellicht is hij in een ver verleden van de trap gevallen. Of wellicht hoopt hij elke verantwoordelijkheid voor miskleunen van zich af te schudden door steeds maar weer diezelfde, roze speech te houden. De kracht van herhaling tot u ook gelooft dat niet de overheid maar u het allemaal verkeerd gedaan heeft.
En nog maar eens een voedselbank of een buddyproject opzet .. zonder subsidie uiteraard.
