Zeker, als je ineens honderden euro’s per maand meer ziektekostenpremie moet gaan betalen, gaat dat erg ver. Zelfs als je erg goed verdiend, is het veel en wellicht te veel gevraagd. Maar ik moet zeggen dat ik me toch heb zitten verbazen en verbijten over de enorme rel die onder de VVD achterban is uitgebroken vanwege dit – nog niet uitgewerkte – plan voor de inkomensafhankelijke ziektekostenpremie, de nivellerende gevolgen en achteruitgang in koopkracht voor mensen met een hoger inkomen.

Chronisch zieken, gehandicapten en mensen met een laag inkomen, zien hun koopkracht namelijk al jaren achtereen wegsmelten. Op een rijtje:

  • Door het nieuwe zorgstelsel zijn mensen die voorheen aangemeld waren bij een ziekenfonds, twee maal zoveel ziektekostenpremie per maand gaan betalen. Inmiddels is dat drie tot viermaal zoveel.
  • Er is een eigen risico ingevoerd. Destijds uit een ‘omgekeerde solidariteit’ en het zou nooit een melkkoe worden. Inmiddels is het eigen risico een manier om mensen bewust te maken van de kosten en is het gestegen naar 350 euro per jaar.
  • Er zijn veel eigen bijdragen ingevoerd en tegelijkertijd zijn er medicijnen en hulpmiddelen uit het vergoedingensysteem geschrapt.
  • Indicaties voor onder andere thuiszorg zijn gehalveerd en nogmaals gehalveerd, zonder dat er iets is veranderd in de gezondheidssituatie van mensen of er minder hulp nodig is. De eigen bijdrage is daarentegen fiks verhoogd, ook voor de laagste inkomens. In de toekomst zullen veel mensen het moeten hebben van sympathieke buren en welwillende familie.
  • De aftrekpost bijzondere ziektekosten was al bekend dat deze verkeerd zou uitpakken voor chronisch zieken en gehandicapten. Deze zou mensen onterecht honderden tot meer dan duizend euro gaan kosten. Toch is deze door gevoerd. Er kwam deels compensatie maar deze is aan zulke beperkte criteria verbonden, dat menig zieke en gehandicapte hier geen recht op heeft. Tot slot zal de compensatie in de vorm van de wet tegemoetkoming chronisch zieken en gehandicapten (wtcg) inkomensafhankelijk worden en voor veel mensen verdwijnen.
  • Het PGB is aardig uitgekleed, zou verdwijnen en wordt nu slechts deels gerepareerd.

Goed, je zou kunnen zeggen dat het hier vooral gaat om maatregelen die verminderen waar iemand aanspraak op kan maken en in mindere mate om inleveren van geld wat verdiend is. Helaas blijven er dan tal van ingrijpende maatregelen over waarbij mensen verdiend geld in hebben moeten leveren of dat in de nabije toekomst moeten gaan doen. Denk aan de kaalslag in de thuiszorg, waar de vaste medewerker zich ontslagen zag om tegen een veel lager salaris en gebrek aan arbeidsvoorwaarden terug mocht keren als alfahulp. Denk aan mensen in een huurhuis die net iets teveel verdienen voor sociale woningbouw en de huur tot 6,5 procent per jaar zullen zien stijgen tot ze naar een duurdere woning gaan. Ambtenaren die de komende jaren een nullijn mogen verwachten net nu de kosten van alles in het leven fors aan het stijgen zijn. De rest van het regeerakkoord wat iedereen raakt maar de mensen met lage inkomens toch een aardig stuk meer dan de beter gesitueerde.

Nu heb ik me niet zo gestoord aan het feit dat hogere inkomens aangeven dat de ziektekostenpremie zoals het er nu voor ligt een erg grote achteruitgang is, wel heb ik me geërgerd aan de manier waarop dit over het voetlicht werd gebracht. Zo hoorde ik langskomen dat het hier zou gaan om een ‘jaloezie taks voor mensen met een gewoon succesvol leven’. Dat mensen met een laag inkomen slecht leven en zodoende de hoge zorgkosten veroorzaken, waar de gezonde medemens die succesvol geld verdiend – en natuurlijk per definitie gezond leeft? – niet voor wenst te betalen. Sprak iemand uit te verwachten dat de zorgkosten explosief zullen stijgen omdat lage inkomens dusdanig weinig premie gaan betalen, dat ze zullen denken dat voor niets de zon op komt (en voor de lol een operatie hier en een medische behandeling daar gaan halen??). Of simpel ‘zo is het niet meer leuk’. De toon werd grimmiger, de tegenstelling groter en tegen de avond leek het bijna alsof elke rijke Nederlander de voedselbank al in zich zag komen ..

Dat voor een plan wat nog niet is uitgewerkt, waarvan al is toegezegd dat er nog over te praten valt in de Tweede Kamer én waarvan bekend is dat het sowieso niet door de Eerste Kamer zal komen omdat deze plotseling meent politiek te moeten drijven.