Afgelopen vrijdag bij Pauw en Witteman. Men trapt af met een discussie over racisme in Nederland naar aanleiding van media fragmenten, waaronder het inmiddels beruchte fragment fragment uit satirisch(!) nieuwsprogramma ‘Volgende Week’. In een stukje Sinterklaas journaal zien we dat de Zwarte Pieten de Staf van Sinterklaas vergeten zijn, Dieuwertje Blok vraagt zich bezorgd af wat er zal gebeuren als de stoomboot weer terug moet naar Spanje. Vervolgens zien we een fragment uit de film ‘Amistad’, een film over de verschrikkingen van de slavernij. De verontwaardiging aan tafel is enorm en iedereen die ook maar iets te maken heeft gehad met het fragment uit ‘Volgende Week’ of heeft gewaagd er met enige gene om te lachen, wordt rap veroordeeld. Thierry Baudet (publicist) tracht enig tegen geluid naar voren te brengen maar krijgt hier amper de kans voor. Dat het gaat om satire wordt vergeten, dat het fragment wellicht snoeihard aanwijst dat zwarte piet racisme is en dus aangegrepen kan worden om racisme in Nederland aan de kaak te stellen, komt bij werkelijk niemand op. Volgens de gekwetsten aan tafel gaat het hier om racistische ‘grappen’ en dat kan – hoe grappig ook bedoeld – nooit of te nimmer.
Twintig minuten later komt Margriet van der Linden aan het woord. Zij bespreekt seksueel geweld tegen vrouwen en hoe vaak dat nog voorkomt, zelfs ook hier. Ook zij brengt een mediafragment mee om haar punt te ondersteunen. Nu een stukje uit satirisch programma ‘Toren C’. Twee aso meiden staan met een beschaafde, ietwat verlegen man in de lift waar zij hem seksueel intimideren en vervolgens afpersen (om hem daarna onder bedreiging de lift uit te smijten). Gek genoeg hier geen enkele verontwaardiging. In tegendeel. Paul Witteman geeft aan dit een erg leuk programma te vinden. Margriet van der Linden zegt intens serieus: “Dit vind ik een voorbeeld van zeer goed, geslaagde satire. Een heel serieus onderwerp [wat aan de orde van de dag is]. Maar het wordt tot een zo bizar, satirisch niveau over de top getrokken, dat je denkt ‘nou dit is toch niet te geloven?’ En inderdaad, dit is niet te geloven.” Degenen die even hiervoor nog hevig verontwaardigd en gekwetst waren door het fragment uit ‘Volgende Week’, zitten nu breed glimlachend en vol plezier ja te knikken. Alsof ze willen zeggen: Ja, dit fragment verdiend het predikaat satire en mogen we allemaal hartelijk om lachen!
Blijkbaar is dus algemeen bekend wat het begrip satire inhoudt maar gaat die kennis linea recta de prullenbak in zodra het even niet aanstaat. Of misschien werkelijk een gevoelige snaar raakt, zoals bedoeld.
Omdat ik al verschillende keren uitgekafferd, verwijderd en geblokkeerd ben door mensen die zeggen ‘in gesprek’ te willen over Zwarte Piet maar blijkens de praktijk alleen zichzelf willen horen. Persoonlijk zie ik Zwarte Piet niet direct als racisme maar als onderdeel van een sprookje wat zichzelf voortdurend enigszins herschrijft. Maar als de ‘discussie’ iets heeft aangetoond, is het volgens mij in elk geval dat racisme in Nederland zwaar ingeburgerd zit en hele volksstammen sowieso maar blind een eind weg razen en tieren. Jammer dat men zich blijkbaar liever bezig houdt met uitspraken van mensen als Daphne Bunskoek of Anouk dan met de problemen die er werkelijk zijn.
